Cultuur en Maatschappij
Voorzitter van de Europese Comissie, de Pool Donald Tusk, sprak eerder vandaag op een bijeenkomst van de VVD.
In zijn toespraak grijpt Tusk terug op zijn eerste stappen als liberaal in de politiek, en wel in de ondergrondse oppositie ten tijde van het communisme:
"From the very beginning, however, it was my conviction that the purpose of our fight against the Communist regime was to establish freedom, not just to overthrow the system."
Ook kijkt hij verder terug in de geschiedenis van Europa wat er in de jaren dertig gebeurde toen mensen niet meer geloofden in de liberalen van dat moment:
"We remember from the past that in the most dramatic moment in our history, at the end of the 1930s, the advocates of a liberal order gave up virtually without a fight, even though all the cards were in their hands. Ordinary people turned their backs on them, seeing how weak and hesitant they were. People didn't turn away from freedom, because they were fed up with it. No, they simply lost faith in the belief that the freedom camp was able to put a stop to evil, however they understood it. They no longer believed that the liberals were a guarantee of security. And I am sure you remember who took their place."
Vervolgens legt hij de link naar de situatie van vandaag de dag waarin de voor hem belangrijke waarde ' solidariteit' naar voren komt:
"Today we are facing a major task restoring the confidence of ordinary people in the liberal, moderate centre." en " If we want Europe to continue on its path of solidarity, openness and freedom, we, the political leaders of many countries, cannot abdicate our most important duties, and to surrender our attributes of public authority. And the primary duty of public authority has always been to provide security for its own community, and to protect its own territory. Today, no task is more important for the moderate centrist political camp than the re-establishment of Europe's external borders. And not in order to make Europe into an inaccessible fortress, but to effectively protect the values I have just mentioned in solidarity, freedom and openness."
Hij sluit af met een oproep om de erfenis van het liberalisme te beschermen tegen populisten en radicalisme.
"It was the liberal minds that built the foundations of contemporary European civilization, based on freedom and tolerance. Today, we must prove together that we are able to save their legacy from irresponsible populism and brutal radicalism."
Boeiend detail is zijn verwijzing naar populisme, gegeven dat in Polen morgen verkiezingen zijn waar PiS met populistische uitspraken aan de leiding staat in de peilingen maar ook omdat recent ook de fractievoorzitter van de VVD enkele populistische uitspraken heeft gedaan in het vreemdelingendebat.
Zijn hele toespraak is hier na te lezen.
Voor meer inzicht in de drijfveren van Tusk is het boek Eurotopper Tusk een aanrader van Polen correspondent Ekke Overbeek.
Morgen gaat Polen naar de stembus voor de Poolse parlementsverkiezingen, de Sejm, vergelijkbaar met onze Tweede Kamer. Daarbij gaat het vooral om de strijd tussen drie vrouwelijke lijsttrekkers van de grote partijen. De in Nederland woonachtige Polen kunnen hun stem uitbrengen op de ambassade in Den Haag, in Amsterdam en in Breda.
De huidige premier Ewa Kopacz (58) is lijsttrekker van het Burgerplatform. Zij volgde Donald Tusk op toen deze eind vorig jaar, na zeven jaar premierschap, tot voorzitter werd gekozen van de Europese Raad. Het Burgerplatform is als rechts-liberaal te typeren. Voor een goede indruk van de achtergrond van deze partij is een biografie van Tusk, geschreven door Polencorrespondent Ekke Overbeek, een aanrader.
Aan de rechterkant van het politieke spectrum zit Recht en Rechtvaardigheid (PiS). De lijsttrekker van deze partij is Beata Szydło (52) maar de belangrijkste spreekbuis van de partij is Jarosław Kaczyński. Hij is de tweelingbroer van de in 2010 bij een vliegtuigcrash omgekomen toenmalig president Lech Kaczyński. Jarosław bekleedde eerder de functie van premier (2006/2007). In die periode was de koers van PiS anti-Europees en dat is op dit moment niet anders. Onder meer meeliftend op de maatschappelijke onrust over de komst van asielzoekers staat PiS aan de leiding in de peilingen voor deze Poolse parlementsverkiezingen. Opnieuw laat Kaczyński een radicaal anti-Europees geluid horen.
De verenigde linkse partijen (Zjednoczona Lewica) waarvan de wortels nog in de communistische periode liggen, hebben Barbara Nowacka (40) als lijsttrekker maar de vraag is of dit linkse geluid de kiesdrempel haalt en daarmee in het parlement komt.
In vergelijking met Nederland is Polen qua aanwezigheid van vrouwen op belangrijke maatschappelijke posities progressiever. Zo was kort na de val van het communisme Hanna Suchocka (van de Democratische Unie) al een jaar minister-president (1992 - 1993). Daarnaast had Polen negen jaar een vrouwelijk president van de Nationale Bank, Hanna Gronkiewicz-Waltz (1992–2001) die sinds 2006 de burgemeester is van de hoofdstad Warschau.
Naast de bovengenoemde gevestigde partijen en de boerenpartij PSL nemen dit jaar aan de Poolse parlementsverkiezingen ook drie nieuwe partijen deel: de links progressieve partij Razem die is ontstaan uit onvrede over de steeds conservatiever en populistischer koers van de Poolse politiek, de (neo-)liberale Nowoczesna en de rechtspopulistische Ruch Kukiz'15 opgericht door de voormalig rockster Paweł Kukiz. Bij dit bericht een grappig bedoelde stemwijzer voor de Poolse parlementsverkiezingen die op internet rond gaat.
Op de site van Prodemos - het ‘Huis voor democratie en rechtsstaat’ - is een uitgebreide beschrijving (in PDF) te vinden van het Poolse kiesstelsel:
" Bij de verkiezingen voor de Sejm - leest men erin - is er sprake van evenredige vertegenwoordiging. Er zijn dan 41 kiesdistricten, die elk tussen de 7 en 19 afgevaardigden naar de Sejm sturen. Polen kent geen landelijke kieslijsten – elk district heeft dus een andere lijst. Het zijn ook open lijsten: bij de verkiezingen brengen de kiezers een voorkeurstem uit op een kandidaat van de partij van hun keuze.
In Polen bestaat een kiesdrempel: partijen moeten landelijk 5 procent van de stemmen
hebben behaald om aan de verdeling van de zetels in de kiesdistricten mee te kunnen doen.
Voor coalities van partijen geldt een kiesdrempel van 8 procent. Voor partijen van nationale minderheden gelden deze drempels niet."
De stemmen die in Nederland woonachtige Polen, hier in Nederland uitbrengen, tellen mee in het district van Warschau.
De Polen in Nederland die zich hebben geregistreerd kunnen op drie locaties in Nederland terecht (bron website ambassade):
|
Nr Obwodu |
Siedziba Obwodowej Komisji Wyborczej |
|
109 en 110 |
Haga I, Ambasada RP
Alexanderstraat 25, 2514 JM Den Haag |
|
111 |
Amsterdam, Niderlandzki Dom Polski
Keizersgracht 174-176, 1016 DW Amsterdam |
|
112 |
Breda, Polska Parafia przy Kościele Laurentius
Ginnekenweg 333, 4835 ND Breda |
