De belangrijkste feestdagen in Polen zijn ongetwijfeld de christelijke feestdagen Pasen, Allerzielen en Kerst. Ook ten tijde van het communisme werden deze dagen uitgebreid gevierd al stond op de kalender natuurlijk ook nog de opgelegde 'feestdag' 1 mei, de dag van de arbeid.
Van deze feestdagen is kerst zeker de belangrijkste. Het is een familiefeest dat net als in Nederland door iedereen wordt gevierd of men nu gelovig is of niet.
Kerst in Polen vergeleken met Nederland
Net als in Nederland is kerst in Polen een feest van samen zijn, samen met familie. Zo komen veel Poolse migranten voor de kerstdagen terug naar Polen en worden ook binnen Polen grote afstanden afgelegd om bij familie te zijn.
Er is een verschil met Nederland. In Nederland vieren we kerst op 25 en 26 december. In Polen ligt het accent van de viering op 24 december, kerstavond ‘Wigilia’.
Wigilia
Op kerstavond, Wigilia, komen families bij elkaar om samen het kerstfeest, de geboorte van Jezus te vieren. De kerstavond wordt dan door velen afgesloten met een bezoek aan de kerstnachtmis om 12 uur ’s nachts.
Traditioneel begint de avond met het lezen van het evangelie gevolgd door het delen van de hostie waarbij iedereen elkaar geluk en vrede toewenst voor het komende jaar. Daarna staat een uitgebreide en feestelijk gedekte tafel klaar met, eveneens traditioneel 12 gerechten. Deze tafel is altijd gedekt met één extra couvert voor ‘de onverwachte gast’.
Karper
Deze avond wordt geen vlees gegeten maar de eiwitten worden ruimschoots gecompenseerd door de hoeveelheid vis die op tafel komt; karper, forel en haring.
De dagen voor kerst, hoewel het minder wordt, zijn op de straathoeken en markten grote waterbakken te zien waarin levende karper zit. Deze wordt of ter plaatse een kopje kleiner gemaakt of gaat nog levend mee naar huis waar hij, tot de bereiding, de badkuip inneemt. In sommige Poolse films zijn deze taferelen terug te zien.
De afname van dit fenomeen is enerzijds dat meer en meer gekozen wordt voor het gemak van inkopen doen in de hypermarkets die dan ook heel druk bezocht zijn de dagen voor kerst. Anderzijds speelt dierenwelzijn een belangrijke rol.
De Engel
Voor kinderen is het hoogtepunt van de avond veelal het uitpakken van de cadeautjes die door een ‘engeltje’ zijn achter gelaten onder de kerstboom. Uiteraard mogen deze niet uitgepakt worden voordat eerst buiten gekeken is of er een (kerst)ster te zien is.
Kerstdag
Na het late bezoek aan de kerstnachtmis begint de kerst (Boże Narodzenie) voor sommige mensen met een kerkbezoek maar voor velen is het ook uitslapen en wederom tafelen met een brunch al dan niet bij andere familie of kennissen. Net zoals in Nederland is eerste kerstdag dan ook een dag van familie bezoeken met daarbij goed gedekte (koffie)tafels. Hetzelfde geldt ook voor Tweede Kerstdag.
Wesołych Świąt
Het 'Wesołych Świąt' die men elkaar deze dagen toewenst laat zich vertalen als 'Fijne Feestdagen'.
Kolędy
Voor een Nederlander klinken in de landen om ons heen vaak bekende kerstmelodieën. Bij een bezoek aan Polen zal over het algemeen minder sprake zijn van het feest der herkenning. Met uitzondering van 'Stille Nacht' worden weinig van de in Nederland bekende melodieën gebruikt. In Polen is een uitgebreide traditie van het zingen van kerstmuziek, de zogeheten 'kolędy'.
Op YouTube is een veelheid aan voorbeelden te beluisteren.
