Maak kennis met een jazzlegende: Mieczysław Kosz
In Polen verscheen deze maand een film over de, voor veel Nederlanders onbekende Poolse jazzpianist Mieczysław Kosz: IKAR. Legenda Mietka Kosza. Aan de film werkte Leszek Możdżer mee, de internationaal bekende Poolse (jazzpianist die op 3 november nog in Nederland te zien is.
Wie is Mieczysław Kosz?
Kosz wordt op 10 januari 1944 geboren in Antoniówka, zo'n 100 kilometer onder Warschau. Als klein kind speelde hij eerst voornamelijk mondharmonica maar als 8-jarige werd hij toegelaten tot een muziekschool waar hij piano leerde spelen. In die tijd wordt bij hem een progessieve oogziekte vastgesteld en sinds de leeftijd van twaalf is hij blind.
Kosz werd beïnvloed door klassieke pianisten en componisten zoals Claude Debussy, Robert Schumann, Frédéric Chopin, Franz Liszt en Johann Sebastian Bach. Meer eigentijdse invloeden komen van Bill Evans, Miles Davis en Lennie Tristano. Zijn grootste bekendheid kreeg hij via optredens omdat hij weinig mee werkte aan opnames. In 1972 presenteerde hij het album Reminiscence, met jazzarrangementen van titels van Lennon McCartney ("Yesterday"), Alexander Borodin ("Tańce Połowieckie"), Frédéric Chopin ("Prelude C minor") en originele composities. Het was het enige album van Kosz als leidend muzikant uitgegeven tijdens zijn leven. Dit album is overigens nog als CD bij bol.com verkrijgbaar in een uitgave van 2017.
Op 31 mei 1973 viel of sprong Kosz uit het raam van zijn appartement, 29 jaar oud. Postuum verscheen de tweedelige compilatie Mieczysław Kosz met niet-gepubliceerde opnames van de pianist met Jacek Ostaszewski (bas) en Sergiusz Perkowski (drums).
De film
De film 'Ikarus, legende van Mietek Kosz' is de eerste Poolse filmbiografie over een jazzmuzikant. Natuurlijk speelt het dramtische levensverhaal hierin een belangrijke rol maar het is ook een illustratie van zijn positie in de Poolse jazz omdat niet gekozen is voor bijvoorbeeld de meer bekende Komeda of Stanko. Dit wil niet zeggen dat jazz afwezig in de Poolse film, de muziek speelde een prominente rol in Cold War.
De film is geregisseerd door Maciej Pieprzyca, met in de hoofdrol Dawid Ogrodnik als de briljante muzikant en Leszek Możdżer is verantwoordelijk voor de begeleiding van de acteurs zodat de het spel er realistisch uitziet. Daarvoor heeft hij van zichzelf opnames gemaakt achter zijn piano die de acteur kan bestuderen voor de juiste bewegingen. Zo verteld de jazzpianist op Polskie Radio.
Możdżer over Kosz
De film 'Ikarus, legende van Mietek Kosz' is de eerste Poolse productie over een jazzmuzikant wat tekent mag zijn van zijn positie in de Poolse jazz omdat niet gekozen is voor bijvoorbeeld de meer bekende Komeda of Stanko. Dit wil niet zeggen dat jazz afwezig in de Poolse film, de muziek speelde een prominente rol in Cold War.
In het gesprek met Polskie Radio noemt Możdżer: "een van de belangrijkste figuren in de geschiedenis van de Poolse jazz is, een muzikaal genie, een van de grondleggers van de Poolse jazz."
In een interview met Możdżer op ONET.pl zegt Możdżer over Kosz:
"Kosz was een van de hoofdstukken in mijn muziekopleiding, een must voor elke jazzpianiststudent. Helaas liet hij heel weinig achter, dus het was een kort hoofdstuk. Het is fascinerend voor hem dat hij, ondanks het feit dat hij in een complete jazz-woestijn werkte, een internationaalniveau heeft bereikt. Toen Kosz actief was, konden jazzpianisten op een paar vingers worden geteld. In dergelijke omstandigheden is het niet gemakkelijk om je eigen stijl te ontwikkelen maar het is hem gelukt."
En wat we van hem kunnen leren, daarop antwoord Możdżer:
"Kijk in jezelf en zoek daar inspiratie. Mietek Kosz deed precies dat. Vanwege het feit dat hij zijn gezichtsvermogen verloor, stopte hij met kijken naar de buitenwereld en richtte hij zijn aandacht naar binnen en vond hij zijn verborgen talent."
Muziek en film
Możdżer is op 3 november in Nederland te zien en horen samen met Holland Baroque en collega jazzmusici contrabassist Lars Danielsson en slagwerker Zohar Fresco in de Verkade Fabriek.
Of en wanneer de film ook in Nederland te zien is, is ons nog niet bekend.
Hieronder een still uit de film en via spotify een verzamelalbum en het album Reminiscence van de muzikant op Spotify:
