Hoeveel kevers keer je om?
In de NRC cultuurbijlage van 13 december een paginagroot artikel over de Poolse schrijver Witold Gombrowicz. Dit naar aanleiding van het verschijnen van een boek met fragementen uit het dagboek van de schrijver en een bundeling van essays van de hand van de vaste verlater van het werk Paul Beers.
Wie is Witold Gombrowicz?
Witold Gombrowicz werd in 1904 in het toen nog gedeelde Polen geboren in het plaatsje Małoszyce. Hemelsbreed nog geen 200 kilometer onder de hoofdstad Warschau en ongeveer 70 kilometer ten oosten van Kielce. Hij studeerde rechten aan de Universiteit Warschau en filosofie en economie in Parijs. Zijn eerste bundel korte verhalen verscheen in 1933 met de titel Pamiętnik z okresu dojrzewania (Dagboek van de adolescentie).
Vlak voor het begin van de Tweede Wereldoorlog in 1939 vertrok hij naar Buenos Aires, Argentinië. Hier vond hij werk bij de Banco Polaco, de Poolse bank in Argentië. In de jaren zestig verhuisde hij naar Europa, eerste vlak bij Parijs om later te verhuizen naar Vence, bij Nice. Hij publiceerde veel van zijn werk in het Poolse emigrantentijdschrift Kultura. In het communistische Polen was zijn werk lang verboden.
Verzamelde fragmenten uit het dagboek
De nu uitgegeven bundel bevat fragmenten uit het dagboek van de schrijver. Dit zijn niet zo zeer beschrijvingen van allerdaagse bezigheden maar meer essays en diepere overdenkingen. Illustratief is het in het artikel aangehaalde fragment met de kevers. Lopend op het strand ziet de schijver een kever op zijn rug spartelen. Hij helpt deze weer op de been. Even verderop gebeurt hetzelfde en dat aat door totdat hij beseft dat hij zo heel lang bezig kan blijven met de vele kevers op het strand. De intrigerende vraag: "Hoeveel kevers keer je om?" Een vraag die vandaag de dag nog steeds actueel is. Een individuele vluchteling is welkom maar na hoeveel worden het er te veel?
De recensent in NRC over de bundel met dagboekfragmenten:
Beurskens heeft wat mij betreft bijna alleen maar hoogtepunten uitgekozen. Doordat ze uit hun oorspronkelijke context zijn losgemaakt, lezen ze als nieuw, als de prikkelende essays die ze in feite zijn. Want dit dagboek bestaat niet uit intimiteiten die de voyeur in ons wakker roepen. Het is geschreven voor publicatie (in het Poolse emigrantentijdschrift Kultura) en bevat de aantrekkelijkste en veelzijdigste introductie tot de denkwereld van deze op z’n zachtst gezegd eigenzinnige auteur.
De beide boeken zijn nu in de handel en online bijvoorbeeld verkrijgbaar via bol.com:
Van de vertalingen van Paul Beers (via het Frans en Duits) zijn er nog verschillende, in tegenstelling tot de bewering in het artikel, verkrijgbaar via bol.com.
