Ieder jaar, op de eerste zaterdag van september, vindt de Airborne Wandeltocht plaats. In de begin jaren werd de opbrengst gebruikt om veteranen financieel te ondersteunen om de herdenkingen in september bij te kunnen wonen. Nu staat eerbetoon aan de ruim 1700 Britse en Poolse militairen die in de Slag om Arnhem het leven lieten centraal. De meerderheid van hen ligt begraven op de Airborne Begraafplaats te Oosterbeek die natuurlijk opgenomen is in de routes.
De 'Polen van Driel' ook in Oosterbeek
De Poolse bijdrage wordt vaak in verband gebracht met het dorp Driel, aan de zuidkant van de Rijn. Dit is niet geheel onterecht omdat de meerderheid van de Polen daar zijn geland per parachute. Toch vochten er ook Polen in Oosterbeek en omgeving.
Zo is een antitankonderdeel op 18 en 19 september geland met zweefvliegtuigen op de landingsterreinen ten noorden van Oosterbeek en zijn er ook Polen vanuit Driel de Rijn over gestoken om de Britten te versterken.
‘Poolse’ punten tijden de wandeling
Hoewel de wandeling niet door Driel gaat voeren de routes u langs verschillende punten in Oosterbeek en omgeving met een Poolse link. Tussen haakjes staat met welke afstand u langs de locatie komt. Onderaan dit bericht vind u een Google Maps met daarop de markers van de verschillende punten.
- Op 19 september kwam een tweede lichting met zweefvliegtuigen aan om te landen op de Johannahoeve. Lees hierover bijvoorbeeld het verhaal van Edward Trochim (alle afstanden)
- Polen zijn vanaf genoemde landingsterreinen via de spoorwegovergang in Wolfheze opgerukt naar Oosterbeek (25 en 40 km). Waarschijnlijk gebruikte ze ook de duiker waar u eerder langs kwam. daar staat langs het fietspad een informatiepaneel;
- De op 18 en 19 september gelandde antitankeenheden betrokken als eerste stelling bij de splitsing Oranjalaan, Utrechtseweg ter verdediging van dat deel van de perimeter;
- De Polen die sneuvelden bij Driel en Oosterbeek liggen ook, zij het wat achteraf, begraven op de Airborne Cemetry (alle afstanden);
- U heeft vanaf de Westerbouwing een goed zicht op Driel en omgeving en daar wordt ook gelijk duidelijk wat het strategische belang was van dit punt. Zo konden de Duitsers na inname van de Westerbouwing de Rijn en Driel onder vuur nemen(alle afstanden);
- De Polen zijn, na de dropping bij Driel, in twee opeenvolgende nachten de Rijn overgestoken. Ruwweg tegenover de Kneppelhoutweg (alle afstanden);
- De Polen die de Rijn overstaken, hebben zich bij de Kneppelhoutweg ingegraven om de westkant van de Perimeter te verdedigen. Een van hen was Edward Morchonowicz die een veldgraf kreeg langs de Benedendorpsweg (alle afstanden);
- Een deel van de Polen betrok rond stellingen rond de westkant van de van Lennepweg. De Franse-Pool Standarski komt hier om. Lees zijn verhaal op onze website Poolse oorlogsgraven (Dit punt ligt niet op de route maar iets te westen van start en finish van alle afstanden);
- Een deel van de Polen nam stellingen in aan de Stationsweg. Net ten noorden van de kruising met de Utrechtseweg, hebben ze daar de Britten afgelost tegen het einde van de slag (beide locaties, alle afstanden). Op de avond dat de troepen zich terugtrokken over de Rijn hebben de Polen op deze kruising in velle gevechten nog een Duitse aanval afgeslagen;
- De antitankeenheid is met hun geschut ingezet in het ‘benedendorp’, onder andere ter hoogte van de eerder genoemde Kneppelhoutweg en rond de Oude Kerk (alle afstanden);
- De Polen vormden een van de laatste eenheden die de aftocht dekten bij de terugtocht over de Rijn (alle afstanden);
- Bij de Britten was een Poolse oorlogscorrespondent meegekomen die het hoofdkwartier ‘Hotel Hartenstein’ als uitvalsbasis had. Deze Marek Święcicki schreef één van de eerste boeken over de Slag om Arnhem ‘With the Red Devils at Arnhem. Hij beschrijft een in puin geschoten tram onderaan de Westerbouwing (zie ons dag tot dag verslag over 1944). Hieronder ziet u de foto van die tram op de route (alle afstanden).
Op onderstaande kaart kan u de punten terugvinden:
Meer weten?
Op één van de genoemde punten plaatsen we tijdens de wandeltocht een spandoek om aandacht te vragen voor de rol van de Poolse para's.
De hierboven genoemde pagina's en de meeste andere berichten op onze site over de Poolse bijdrage aan Operatie Market Garden zijn te vinden met de tag Driel44. Ook is er een aparte pagina met een dag to dag verslag van de Poolse inzet. Natuurlijk kunt u ons volgen op Facebook, Instagram en sporadisch X (voorheen Twitter). Allen met de handler @poleninbeeld.
Daarnaast raden we u aan om eens rond te kijken op onze andere website 'Poolse Oorlogsgraven'. Daarop vind u meer locaties in de regio, maar ook de rest van Nederland, met een Poolse verhaal. Wie weet wel verhaal bij u om de hoek te vertellen is. Ook met deze site zijn we actief op Facebook, Instagram en sporadisch Tiktok. Allen met de handler @Poolseoorlogsgraven.
